An-225 „Mrija” (ukr. Мрiя – Marzenie, w kodzie NATO – Cossack) – to sześciosilnikowy samolot transportowy produkcji byłego ZSRR. Samolot został zaprojektowany OKB. Antonowa w Kijowie i tam wyprodukowany. Jest to największy obecnie używany i najcięższy w historii samolot transportowy. Zbudowano tylko jeden egzemplarz (budowy drugiego nie ukończono).

Historia powstania

Pierwszy egzemplarz – zbudowano jeden kompletny latający egzemplarz samolotu. Maszyna powstała w oparciu o podzespoły samolotu An-124 „Rusłan” poprzez przedłużenie jego kadłuba o 14,9 m oraz przeprojektowanie części ogonowej. Zastosowanie komponentów z „Rusłana” miało ograniczyć koszty produkcji nowego samolotu, który zaprojektowano jako maszynę transportową do przewozu radzieckiego promu kosmicznego „Buran” oraz rakiety „Energia”, za pomocą której miano wynosić w przestrzeń kosmiczną prom lub ciężkie satelity Ziemi. By sprostać temu zadaniu przeprojektowano część ogonową. W miejsce pojedynczego statecznika zabudowano podwójne usterzenie ogonowe, które miało umożliwić loty z „Buranem” przyczepionym do grzbietu (pojedynczy statecznik pionowy znajdowałby się w aerodynamicznym „cieniu” promu i nie spełniałby swego zadania). Również skrzydła pochodzą z Rusłana, jedynie w części środkowej wstawiono nowy szerszy centropłat z dwoma dalszymi, identycznymi jak u An-124 silnikami, zwiększając rozpiętość o 15,1 m. Prototyp wykonał swój pierwszy lot 21 grudnia 1988 r.

Drugi egzemplarz An-225 został częściowo zbudowany w późnych latach 80 XX wieku w ramach Radzieckiego Programu Kosmicznego. Został wyposażony w tylny luk załadunkowy i przeprojektowany ogon z pojedynczym statecznikiem pionowym. Zmiany miały na celu lepsze przystosowanie samolotu do typowych zadań transportowych. W następstwie rozpadu Związku Radzieckiego w 1991 r. i przerwaniu „Programu Buran”, w 1994 r. nieukończony egzemplarz pozostawiono w magazynie; miał on niedokończone poszycie i szkielet.

W 2006 roku podjęto decyzję o dokończeniu budowy drugiego egzemplarza, wykończenie poszycia miało nastąpić około 2008 roku, potem się opóźniło. Do sierpnia 2009 r. prace nie zostały ukończone i dalsze działania w tym kierunku zostały wstrzymane. Według doniesień prasowych z maja 2011 roku, dyrektor generalny Antonowa Petro Balabujew oszacował koszt ukończenia drugiego egzemplarza An-225 na przynajmniej 300 milionów USD. 30 sierpnia 2016 chiński koncern lotniczy Airspace Industry Corporation of China (AVIC) podpisał z Antonov Corporation umowę, zgodnie z którą budowa drugiego egzemplarza An-225 ma zostać ukończona. Jednocześnie miało nastapić wznowienie produkcji kolejnych maszyn podobnych do oryginalnego An-225. W przyszłych jednostkach inne mają być silniki; pojawi się też cyfrowa awionika.

W chwili obecnej jedyny istniejący An-225 Mrija jest używany komercyjnie od 2001 r. przez ukraińskie linie Antonov Airlines do przenoszenia bardzo ciężkich ładunków. Międzynarodowy kod samolotowy tej maszyny to UR-82060, a jej znak wywoławczy ADB350F. Mimo że jest to największy obecnie używany samolot, nie jest to największy pod względem wymiarów samolot w historii – był nim amerykański Hughes H-4 Spruce Goose. H-4 miał większą rozpiętość skrzydeł, ale był zdecydowanie krótszy oraz miał mniejszą masę. H-4 wykonał tylko jeden lot, po którym zrezygnowano z jego eksploatacji i rozbudowy.

An-225 „Mrija” posiada wiele międzynarodowych rekordów. 22 marca 1989 roku podczas trzygodzinnego lotu ustanowił 106 rekordów świata. 16 czerwca 2004 r. odbył lot z Pragi do Taszkentu z największym komercyjnym ładunkiem o masie 247 ton. W 2009 samolot przetransportował z Niemiec do Armenii generator do elektrowni, który ważył 189 ton przy wymiarach 16 na 4 m - jest to największy przedmiot przewieziony drogą powietrzną.

Wizyty w Polsce

Samolot można było w Polsce oglądać co najmniej trzykrotnie:

• 14 sierpnia 2003 r. na lotnisku Poznań-Ławica w Poznaniu, gdy dostarczała elementy linii produkcyjnej (bęben korujący) o masie 128 ton dla fabryki zajmującej się produkcją płyt wiórowych w Szczecinku.
• 3 marca 2005 r. na lotnisku Katowice w Pyrzowicach skąd zabrała 3 śmigłowce Mi-2 (na pokładzie miała ich już 5, zabranych wcześniej z Kiszyniowa) do Algierii.
• 14 kwietnia 2020 roku na Lotnisku im. F. Chopina w Warszawie, dostarczając z Chin materiały medyczne do walki z SARS-CoV-2 w Polsce (m.in. maseczki medyczne). Lotnisko im. F.Chopina w Warszawie prowadziło transmisję na żywo z lądowania, którą oglądało na żywo niemal 100 tysięcy widzów. Pierwszy raz w historii lotnictwa przemieszczono ładunek o objętości 1050 m³, przewieziony w przedziale ładunkowym o V=1250 m³.

Konstrukcja

Jest to samolot o konstrukcji metalowej, półskorupowej, wykonanej z duraluminium o hermetyzowanej kabinie dla 23-osobowej załogi. Ładownia mieści do 250000 kg, a załadunek może odbywać się tylko przez wrota przednie po uniesieniu nosa kadłuba. Na grzbiecie znajdują się dwa wysięgniki i węzły do mocowania ładunku zewnętrznego, pierwotnie przewidziane do mocowania „Burana”. Podwozie samolotu chowane do kadłuba, 32-kołowe, w układzie trójpodporowym: podwozie główne składa się z dwóch zespołów po siedem dwukołowych goleni po obu stronach kadłuba, podwozie przednie z dwóch dwukołowych goleni.

Wymiary i osiągi

• Wymiary:
  • Rozpiętość: 88,40 m
  • Długość: 84,00 m
  • Wysokość 18,10 m
  • Ładownia wewnętrzna: dł. 43 m, szer. 6,4 m, wys. 4,4 m
  • Powierzchnia nośna: 905 m²
  • Masa własna: ok. 200 000 kg
  • Masa użyteczna (tutaj bez ładunku): ok. 150 000 kg (tylko masa załogi i paliwa).
  • Masa ładunku: 250 000 kg
  • Masa całkowita: 640 000 kg
  • Silniki: 6 silników D-18T o ciągu 229,5 kN każdy
• Osiągi:
  • Prędkość maksymalna: 850 km/h
  • Prędkość minimalna: 250 km/h
  • Prędkość przelotowa: 800 km/h
  • Pułap: 10000 m
  • Zasięg z pełnym ładunkiem: 4500 km
  • Średnie zużycie paliwa: 18 ton na godzinę lotu
   

Zdjęcia: Andrzej Amerski, Andrzej Wrona